Onze weerman, Arie Verrips, schrijft opnieuw een actueel weerbericht van de zomer van 2023. Zeker de mensen die in ons land gedurende de hoogzomer op vakantie waren, zullen gedacht hebben dat we maar een zeer matige zomer hadden. Arie vertelt ons er alles over.

De mensen die in ons land gedurende de hoogzomer op vakantie waren, zullen gedacht hebben dat we maar een zeer matige zomer hadden. De bijzonder zonnige en warme start was kennelijk al weer snel vergeten. Juni was dit jaar ruim een graad warmer dan de vorige recordhouder, 2021(“corona”zomer 2021 met 301 uren) en er waren maar liefst 326 zonuren. Dit is in de verste verte nog nooit eerder vertoond.

Juli was qua temperatuur redelijk normaal, was iets te somber, maar wel veel te nat. En dan te bedenken dat er aan het begin van de vorige eeuw julimaanden waren die zo’n 4.5 graden kouder waren dan de huidige normale julimaand(18.3) graden!

Augustus begon slecht, maar herstelde zich, waardoor het toch nog een tamelijk normale maand werd. Er waren niet eens veel regendagen, tijdens de eerste maandhelft viel er op drie dagen veel regen.

Wat opviel deze zomer was de grilligheid, met ook wel grote regionale weersverschillen. En een triest dieptepunt was natuurlijk de zeer zware zomerstorm poly.

Alles bij elkaar opgeteld zien we dat de meteorologische zomer van 2023 met alle uitschieters uiteindelijk vrijwel normaal is geworden qua neerslag en ook qua zonneschijn. Wel zijn er vrij grote regionale verschillen. Maar voor wat de temperatuur betreft zien we wel iets opvallends. De warmste zomer ooit gemeten, die van 2018 had een gemiddelde temperatuur van 18.9 graden, die van vorig jaar, 2022 en 2003 waren 0.3 graad minder warm. De zomers van 2006, 2019 en 1976, maar zowaar die van dit jaar waren maar een fractie minder warm, gevolgd door zomer 2020 met 18.3 graden! Alleen de zomer van 2021 van het rijtje 2018-2023 kwam niet in de top-10 terecht. Klagen over het weer in de voorbije zomer is dit jaar dus volkomen onterecht!!

WINTER?

Het wordt vaak gezegd. Na een warme zomer komt een koude winter. Helaas voor de schaatsliefhebbers klopt er van deze bewering weinig. Alleen na de warme zomer van 1995 kwam het vooral in het noorden van het land tot een zeer koude winter. Opmerkelijk was dat er na de zeer warme zomer van 2003 eind oktober al stevig winterweer aan de orde was. Onder meer in Soesterberg kwam het de 24e tot matige vorst en overdag viel er op de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, en nog wel meer plaatsen een laag sneeuw van 3 tot 5 cm. Winterliefhebbers werden heel hoopvol, maar de winter bakte er vervolgens niet veel van.

In een ver verleden viel de strenge winter van 1947 wel op. Deze winter met een gemiddelde temperatuur van -2.4 graden, op de tweede plek na de winter van 1963, werd gevolgd door een voor die tijd zeer warme zomer, die overigens net niet in de huidige top-10 te vinden is(11e plek, 18.1 graden). Het kan dus wel. Er zijn echter allerlei redenen om aan te nemen dat het ook dit komende seizoen geen koude winter gaat worden. Niet alleen, met dank aan de klimaatverandering, is de winterlucht al veel minder koud dan pakweg een halve tot een hele eeuw terug. Was een noordenwind vijftig jaar geleden in november of december al koud, met zelfs best wel vaak sneeuwbuien, tegenwoordig zijn het vooral regenbuien. Veel heeft dit te maken met de afname van het poolijs. Niet alleen is het zeewater warmer dan normaal, ook het pakijs bij de omgeving Spitsbergen is veel verder noordelijk pas aaneengesloten, zodat de koude lucht al minder koud vanuit het brongebied vertrekt. En ook in Groenland en Rusland worden eerder en steeds vaker warmte- dan kouderecords gebroken, dus ook vanuit die gebieden is minder kou te verwachten.

Als gevolg van het sterk opwarmende mondiale klimaat is het zeewater op dit moment zelfs meer dan vijf graden warmer dan normaal. Bij Florida zijn deze zomer watertemperaturen van 38 graden gemeten en in de Middellandse zee is het water ook bij Spanje plaatselijk tot bijna 30 graden opgewarmd. De Noordzee warmde op naar circa 19 graden. Je kunt dus verwachten dat we de erfenis nog lang blijven dragen met vooral perioden met wisselvallig en vooral zacht weer. Wisselvallig, omdat lagedrukgebieden dol zijn op warm zeewater, dus naar verwachting actiever kunnen worden.

Voor een koude winter moeten we het in ons land vooral hebben van noord- tot oostenwinden, hogedruk boven Noord-Europa. Lagedrukgebieden bevonden zich dan vaak boven de Middellandse Zee. Vroeger stond zo’n luchtdruk, als deze langere tijd aanhield, bijna garant voor een Elfstedentocht. Tegenwoordig lukt dit zelfs met de beschreven luchtdrukverdeling vrijwel niet meer. Een Elfstedentocht kan alleen nog als werkelijk echt alles mee zit!

Een klein strohalmpje is er nog wel aan te reiken. Mogelijk is er dankzij het warme water van de Middellandse Zee dit najaar en/of de komende winter meer depressieactiviteit dan gebruikelijk. Mochten zich dan als tegenhanger hogedrukgebieden boven Noord-Europa ontwikkelen, dan zou er op wintergebied misschien wat kunnen gaan gebeuren. Maar het is allemaal als – als. Als de winterse straalstromen vaak van west naar oost blijven lopen, en er boven de eveneens warme Atlantische Oceaan veel actieve stormdepressies ontstaan, dan kunnen we het in ons landje met haar zeeklimaat wel schudden. Weinig kans dus, het is vooralsnog een kwestie van afwachten.

De computers, die voor meerdere maanden vooruit een verwachting proberen te berekenen, die elke maand wordt aangepast, bieden ook al weinig hoop. De herfst zou volgens allerlei berekeningen zacht moeten verlopen (wellicht de erfenis van het warme zeewater). De winter zou volgens berekeningen van deze computers hooguit normaal, maar eerder iets te zacht gaan worden.

Gelukkig is ons klimaat grillig en is de kans op een weerkundige bijzonderheid nooit helemaal 0. Ook de kans op schaatsijs of zelfs een Elfstedentocht is niet 0. Laten we daarop dan maar duimen, maar schat om teleurstellingen te beperken de kansen vooral niet te hoog in. Als het komt is het meegenomen, laten we het daar maar op houden.

Sportieve groet Arie Verrips